Ο Άρειος Πάγος

Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Άρειος Πάγος ήταν το μέρος που δικάστηκε ο θεός Άρης για τη δολοφονία του Αλιρρόθιου, γιου του Ποσειδώνα.

Χρονολόγιο σημαντικών γεγονότων

458 π.Χ.

Ο Αισχύλος παρουσιάζει την Ορέστεια, τριλογία που περιέχει τις τραγωδίες Αγαμέμνων, Χοηφόροι και Ευμενίδες. Στις Ευμενίδες, η Αθηνά καθιερώνει το δικαστήριο του Άρειου Πάγου για να δικάσει τον Ορέστη (Ευμενίδες 483-4).

457/6 π.Χ.

Η τρίτη κοινωνική τάξη, αυτή των ζευγιτών, αποκτά το δικαίωμα να εκλέγει άρχοντες (Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία, 26.2). Οι οπλίτες που πολέμησαν στην Τανάγρα και τα Οινόφυτα διευρύνουν τη συμμετοχή τους στα κοινά, αλλά εξακολουθούν να είναι αποκλεισμένοι από την απόκτηση πλούτου και την κοινωνική τους αναρρίχηση.

453/2 π.Χ.

Αναβιώνει ο θεσμός των δικαστών της περιφέρειας. Αριθμούσαν τους 30 και σεργιάνιζαν την Αττική με σκοπό να επιλύσουν όσο το δυνατόν περισσότερες διαφορές (Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία, 26.3). Το 403, με την πτώση των Τριάκοντα Τυράννων, θα αυξηθούν σε 40.

425 π.Χ.

Ο Κλέων αυξάνει τον μισθό των δικαστών στην Ηλιαία από 2 σε 3 οβολούς/μέρα, που ισούται με ½ ημερομίσθιο.

422 π.Χ.

Παρουσιάζεται η κωμωδία Σφήκες του Αριστοφάνη, που σατιρίζει τη δικομανία των Αθηναίων.

Άρειος πάγος

Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Άρειος Πάγος ήταν το μέρος που δικάστηκε ο θεός Άρης για τη δολοφονία του Αλιρρόθιου, γιου του Ποσειδώνα. Τον σκότωσε επειδή είχε προσπαθήσει να βιάσει την κόρη του Αλκίππη, την οποία είχε αποκτήσει με την Άγραυλο, την κόρη του βασιλιά των Αθηνών Κέκροπα. Στο τέλος της δίκης, οι ολύμπιοι θεοί αθωώνουν τον Άρη και δίνουν στο μέρος το όνομά του (λόφος του Άρη).

Αγγείο που απεικονίζει τον Ορέστη να έχει βρει καταφύγιο στο μαντείο των Δελφών

Στις Ευμενίδες του Αισχύλου, ο Ορέστης δικάζεται στον Άρειο Πάγο επειδή σκότωσε τη μητέρα του Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της Αίγισθο. Ο τραγικός ποιητής αποδίδει την ονομασία του λόφου στις Ερινύες, οι οποίες είχαν και το όνομα Αραί (θεές της Κατάρας). Το έργο του για τη δίκη του Ορέστη συμβολίζει την αντικατάσταση του νόμου της εκδίκησης και του lex talionis από τις δίκαιες δίκες στις οποίες αναλύονται τα κίνητρα (Πέδρο Ολάγια, Μυθολογικός Άτλας της Ελλάδας, 260). Μετά από τη δίκη του Ορέστη, η Αθηνά ιδρύει το δικαστήριο του Άρειου Πάγου για να εκδικάζονται εκεί τα αιματηρά εγκλήματα. Στη σπηλιά αυτού του λόφου κατοικούσαν οι χθόνιες θεότητες, οι Ερινύες ή Ευμενίδες, οι οποίες κατατρέχουν και βασανίζουν τους δράστες εγκλημάτων: η Τισιφόνη για την εκδίκηση φόνου, η Αληκτώ για την οργή και τη μανία, και η Μέγαιρα για το μίσος και το φθόνο.

Διαδικασία

Ο Άρειος Πάγος συνεδρίαζε στο ύπαιθρο, για να αποφευχθεί η παρουσία σε κλειστό χώρο κάποιου που μπορούσε να αποδειχθεί δολοφόνος. Υπήρχε έντονη ευαισθησία για το μίασμα που δημιουργούσε ο φόνος, και έθετε σε κίνδυνο οποιονδήποτε φιλοξενούσε στο σπίτι του ή σε κλειστό χώρο έναν φονιά. Προέδρευε ο άρχοντας που ονομαζόταν βασιλεύς.

Μετά τους επίσημους όρκους, κατήγορος και κατηγορούμενος έκαναν την αγόρευσή τους πάνω σε δύο πέτρες, την Αναίδεια για τον πρώτο, και την Ύβρις για τον δεύτερο.

Τρεις νύχτες κάθε μήνα που ήταν αντίστοιχα αφιερωμένες σε κάθε μία από τις Ερινύες, οι αθωωμένοι θυσίαζαν μέσα στη σπηλιά του λόφου ένα μαύρο ζώο.

Αρμοδιότητες

Ο Άρειος Πάγος είναι ο πιο αρχαϊκός τύπος βουλής. Ήταν ένα όργανο διακυβέρνησης που απαρτιζόταν από γέροντες, το αξίωμα των οποίων ήταν ισόβιο. Γύρω στα μέσα του 5ου αιώνα όμως, κατά την περίοδο της δημοκρατίας, χάνει όλες του τις παλιές δικαιοδοσίες και μετεξελίσσεται σε δικαστικό όργανο που εκδίκαζε υποθέσεις φόνου, εμπρησμού, και καταστροφής των ιερών ελαιόδεντρων.


Πηγή

Πέδρο Ολάγια, Μυθολογικός Άτλας της Ελλάδας, Road Εκδόσεις Α. Ε., 2003

Αφήστε μια απάντηση

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ